Tết Đoan Ngọ ngày 5/5 hàng năm.

Tết Đoan Ngọ hay còn gọi là tết "triết sâu bọ" là ngày 5/5 âm lịch hàng năm. Đoan là bắt đầu, Ngọ là giữa trưa, Đoan Ngọ có nghĩa là giữa trưa, nó còn có nghĩa là bắt đầu trái đất gần mặt trời nhất. Người xưa cho rằng vào thời điểm này khí dương (mặt trời) cao nhất trong năm. Đối với người Việt nó là một ngày quan trọng trong quan niệm của người Việt Nam chỉ sau tết Nguyên Đán. Vào ngày này, mọi nhà, mọi làng sửa soạn cúng thần thánh, thành hoàng, cúng ông bà, tổ tiên.

Tết Đoan Ngọ có ở các nước Á Đông như Việt Nam, Trung Quốc, Triều Tiên và mỗi nước có cách lý giải riêng về ngày này. Ở Trung Quốc gắn liền với Khuất Nguyên - vị nho sĩ yêu nước, sau khi không khuyên được Sở Hoài Vương đã trẫm mình xuống dòng sông Tịch Nha. Nhân dân yêu mến làm cúng dỗ Khuất Nguyên và làm bánh ngũ sắc (để cá sợ, khỏi ăn) và đưa xuống dòng sông dâng lên hiền sĩ Khuất Nguyên.

Ở Hàn Quốc cũng đã đề nghị liên hợp quốc công nhận tết đoan ngọ là văn hóa phi vật thể.

Còn ở Việt Nam ta thì sao? Buổi sáng sớm ăn bánh tro, trái cây và rượu nếp để triết sâu bọ. Cúng lễ cho một tiết mới mừng sự trong sáng và tươi mới của trời, đất. Và mọi người dân coi rằng mọi thứ lá cây khi được hái trong ngày này sẽ là thuốc mà được ví là "Bách bệnh tiêu tán, vạn bệnh tiêu trừ" và phong tục hái lá làm thuốc trong ngày này vẫn còn được giữ lại ở một số nơi.

Thực ra do này này mặt trời gần trái đất, và từ trường của mặt trời các cây cỏ, hoa lá, sâu bọ được hấp thụ nhiều nhất. Nó trở nên đặc biệt bởi từ trường của mặt trời và tạo nên những thành tố có lợi cho con người. Đó là lý do giải thích tục hái lá làm thuốc. Ở Mỹ, trong thế kỷ trước, khi sao chổi bay gần trái đất đã tạo ra nguồn từ trường lạ với trái đất và tạo nên vụ mùa bội thu.

Mâm lễ cúng gia tiên ngày Tết Đoan Ngọ gồm: - Hương, hoa, vàng mã; - Nước; - Rượu nếp; - Các loại hoa quả: + Mận + Hồng xiêm + Dưa hấu + Vải + Chuối…

Cùng với sự phát triển của nền văn minh nhân loại, chúng ta càng hiểu rõ hơn tại sao lại có những phong tục tập quán như vậy. Sau đây xin giới thiệu bài văn cúng tết đoan ngọ.

Nam mô a di Đà Phật! Nam mô A di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!

- Con lạy chín phương Trời, mười phương Chư Phật, Chư Phật mười phương

. - Con kính lạy Hoàng thiên Hậu Thổ chư vị Tôn thần.

 - Con kính lạy ngài Bản cảnh Thành hoàng, ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần

. - Con kính lạy Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ, chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ Tỷ) Tín chủ chúng con là:………… Ngụ tại:…………………………..

Hôm nay là ngày Đoan Ngọ, chúng con sửa sang hương đăng, sắm sanh lễ vật, hoa đăng, trà quả dâng lên trước án. Chúng con kính mời ngài Bản cảnh Thành hoàng, Chư vị Đại Vương, ngài Bản xứ Thần linh Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân, Ngũ phương, Long Mạch, Tài thần, cúi xin các Ngài giáng lâm trước án chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật. Chúng con kính mời các cụ Tổ Khảo, Tổ Tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại họ…………………, cúi xin các vị thương xót con cháu chứng giám tâm thành thụ hưởng lễ vật. Tín chủ con lại kính mời các vị Tiền chủ, Hậu chủ tại nhà này, đất này đồng lâm án tiền, đồng lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa không hạn ách, tám tiết hưởng bình an thịnh vượng. Chúng con lễ bạc tâm thành, trước án kính lễ, cúi xin được phù hộ độ trì.

Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật! Nam mô a di Đà Phật!